دستگاه اپکس لوکیتور یا همان اپکس فایندر دندانپزشکی، در نسل های مختلفی ارائه شده اند که براساس پیشرفت تکنولوژی و نوع روش تشخیص در چهار نسل معرفی میشوند. نسلهای یک و دو دیگر در دندانپزشکی ها استفاده نشده و نسل سوم و چهارم جایگزین آنها شدهاند.
در این مقاله به مشخصات هر کدام از نسلها و همچنین تفاوت در بخشهای مختلف میپردازیم تا دیدی کامل نسبت به انواع نسل اپکس لوکیتور ها دندانپزشکی داشته باشید.
آنچه در این مقاله میخوانید
انواع نسل کاری در اپکس لوکیتور ها
به طور کلی نسل های اپکس لوکیتور هار در حال حاضر به شش نسل تقسیم بندی میشوند.
- نسل یک
- نسل دو
- نسل سه
- نسل چهار
- نسل چنج
- نسل شش
حتما از مقاله دستگاه اپکس لوکیتور چیست؟ دیدن کنید.
نسل اول اپکس لوکیتور ها
اولین نسل اپکس لوکیتور های دندانپزشکی اساساً مخالفت با جریان مستقیم (مقاومت) را اندازهگیری میکردند و از این رو به آن apex locators مبتنی بر مقاومت میگویند.
در ابتدا از یک جریان متناوب 150 هرتز موج سینوسی استفاده اما درد به دلیل جریان زیاد توسط بیمار احساس می شد. بنابراین اصلاحاتی انجام شد و دستگاه های اپکس فایندر جدیدی که از جریان کمتر از 5 میکرو آمپر استفاده میکردند معرفی شدند.
دقت کاری در این نسل کم بود حدود 83 درصد و در محیط های بزاقی و خونی به درستی کار نمیکردند. از این رو تحقیقات ادامه داشت تا نسل های بعدی نیز تولید شوند.
نسل دوم اپکس لوکیتور
دومین نسل دستگاه اپکس لوکیتور اساساً مخالفت با جریان متناوب (امپدانس) را اندازهگیری میکنند و از این رو اپکس فایندر های مبتنی بر امپدانس نامیده میشوند.نسل دوم اپکس لوکیتور ها نیز دارای 93 درصد دقت بودند که در سال 1990 تولید شدند.
همچنان مشکل کار در محیط های بزاقی و خونی و تحریک کننده نیز در نسل دوم اپکس فایندر ها تکرار شده بود.
نسل سوم اپکس لوکیتور
نسل سوم اپکس لوکیتور ها از دو فرکانس به جای یک فرکانس برای اندازه گیری امپدانس استفاده می کنندکه این نسل را باید از نوع «امپدانس مقایسهای» نامید.
با این حال، امپدانس هر مدار معین تحت تأثیر فرکانس جریان است، از این رو به نام apex locators مبتنی بر فرکانس میگویند. اولین مدل های نسل سوم اپکس فایندر تولید شدند که نیاز به کالیبراسیون برای هر کانال قبل از استفاده دارد.
بعدها مدل Root ZX آمد که نیازی به کالیبراسیون نداشت. این دستگاه اپکس لوکیتور از دو فرکانس مختلف 400 هرتز و 8 کیلوهرتز به طور همزمان برای اندازه گیری امپدانس در کانال استفاده می کند. سپس با تقسیم مقدار امپدانس 8 کیلوهرتز بر مقدار امپدانس 400 هرتز یک مقدار ضریب را تعیین می کند.
اپکس فایندر نسل سوم از نظر دقت و قابلیت اطمینان نسبت به نسل های قبلی دست برتر را داشتند.
نسل چهارم اپکس لوکیتور
نسل چهارم اپکس لوکیتور ها در حقیقت یکی از بهترین نسل ها است که در حال حاضر در حال استفاده در بسیاری از مطب ها و کلینیک های دندانپزشکی در دنیا است. این اپکس فایندر ها از فرکانس های متعدد (فرکانس 2-5) یا به عبارت دیگر مولتی فرکانس برای اندازه گیری امپدانس به منظور تعیین اپکس استفاده می کنند.
سیستم اندازه گیری چند فرکانس برای محاسبه فاصله از نوک فایل تا سوراخ با اندازه گیری تغییرات امپدانس بین دو الکترود استفاده می شود. برخلاف نسل سوم، اینها از مقدار امپدانس به عنوان یک الگوریتم ریاضی فقط برای ارزیابی WL استفاده نمیکنند، بلکه از اندازهگیریهای مقاومت و ظرفیت استفاده میکنند و سپس آنها را با یک پایگاه داده مقایسه میکنند تا فاصله فایل تا اپکس کانال را اندازهگیری کنند.
اندازه گیری ها در Canal Pro apex locator با استفاده از سیگنال های AC در دو فرکانس انجام می شود. فرکانسها متناوب هستند، همانطور که در دیگر اپکس یابها انجام میشود، بنابراین نیاز به فیلتر سیگنال و نویز ناشی از فیلترهای غیر ایدهآل حذف میشود.
سطح RMS (ریشه میانگین مربع) سیگنال به جای دامنه یا فاز آن اندازه گیری می شود. مقدار RMS نسبت به سایر پارامترهای سیگنال اندازهگیری شده نسبت به انواع مختلف نویزها مصونیت بیشتری دارد. صفحه نمایش دو میدانی با ردیابی فایل در کل طول کانال و بزرگنمایی آپیکال بزرگ شده، این آپکس یاب را به طور منحصر به فردی از نسل سوم موجود متفاوت می کند. خرید اپکس فایندر این نسل تا کنون به دلیل دقت و قابلیت اطمینان بالا در رده خود بهترین هستند.
نسل پنجم اپکس لوکیتور
چند شرکت در حال ارائه اپکس یاب های جدیدی هستند که اعلام می کنند از نسل پنجم (نوع نسبت فرکانس دوگانه) و ششم هستند[10]. با این حال، هیچ تمایز واضحی وجود ندارد که چگونه این دستگاهها از نظر فنی با اپکس یابهای نسل چهارم موجود که برتری آنها در عملکرد ادعا شده است، متفاوت هستند.
آبنده نسل های اپکس لوکیتور دندانپزشکی
آینده نسل های اپکس لوکیتور ها بسیار روشن است، بنابراین قبل از ورود یک اپکس یاب نسل هفتم یا هشتم، که می تواند یک بی سیم باشد و آن را به عنوان برترین آن معرفی کند، باید یک تحلیل انتقادی در رابطه با مشخصات فنی همه اپکس لوکیتورهای فراتر از نسل چهارم انجام شود.
لیست دستگاه های اپکس لوکیتور بازار و نسل هر کدام
نام دستگاه اپکس لوکیتور | کشور سازنده | نسل اپکس لوکیتور |
Root ZX Mini | J. Morita ژاپن | نسل سوم |
Root ZX (Dentaport ZX)/Root ZX II | J. Morita ژاپن | نسل سوم |
ProPex II | Dentsply Sirona سوئیس | نسل پنجم |
ProPex Pixi | Dentsply Sirona سوئیس | نسل پنجم |
Raypex 6 | VDW آلمان | نسل ششم |
Raypex 5 | VDW آلمان | نسل پنجم |
Precision Apex Locator | Brasseler آمریکا | نسل چهارم |
iPex II | NSK ژاپن | نسل چهارم |
iPex | NSK ژاپن | نسل چهارم |
Elements Apex Locator | SybronEndo آمریکا | نسل چهارم |
Apex ID | SybronEndo آمریکا | نسل سوم |
woodpex 3 | Woodpecker چین | نسل چهارم |
woodpex 5 | Woodpecker چین | نسل پنجم |
نتیجه گیری
با توجه به گذشت زمان و پیشرفت در زمینه افزایش دقت اپکس لوکیتور ها دندانپزشکی، این دستگاه ها در نسل های مختلفی در بازار ارائه شدند که بهترین نسل ان ها نیز تا به امروز، نسل چهارم هستند. البته در نظر داشته باشید که نسل های بعدی نیز در حال تولید هستند مانند نسل های 5 و 6 اما تفاوت های زیادی دیده نمیشود.